Caenorhabditis elegans, een snel verouderend modelwormpje dat ons inzicht geeft in het verouderingsproces.
Om de genetische en moleculaire basis van het verouderingsproces te onderzoeken gebruiken we een rondwormpje, slechts 1 mm lang, dat bijzonder goed gekend is bij biologen: Caenorhabditis elegans, of kortweg C. elegans. Door onderzoek bij mutanten werd reeds gevonden dat bepaalde signaalwegen in de cel, die ook voorkomen bij de mens, een rol spelen bij het verouderingsproces. Meer nog, manipulatie ervan leidde tot een verdubbeling van de levensduur van de worm, van ongeveer 20 dagen naar 40 dagen. Een gelijkaardig effect werd verkregen door het dieet van de worm aan te passen. In onze onderzoeksgroep bestuderen we deze langlevende wormen en trachten we te achterhalen welke genen betrokken zijn bij hun verlengde levensduur, en of er een link bestaat met hun metabolisme en stressresistentie.
Gezien de levenskwaliteit belangrijker is dan de kwantiteit, gaan we ook op zoek naar genen en chemische verbindingen die de levenskwaliteit van de wormen aanzienlijk kunnen verlengen. Hierbij wordt de beweeglijkheid van de worm doorgaans als maat voor levenskwaliteit gebruikt – de beweeglijkheid neemt sterk af bij verouderende wormen, net zoals bij mensen.
Door deze studies hopen we genen, signaalpaden en moleculaire processen te vinden die van belang zijn om een lang en gezond leven te leiden. We beseffen uiteraard dat C. elegans geen mens is, maar de fundamentele moleculaire biologie van deze worm is niet zo heel verschillend van die van de mens. Worm en mens hebben ongeveer evenveel genen in hun DNA en 83% ervan vertonen sterke onderlinge gelijkenissen. De korte levensduur en ethische toegankelijkheid van dit modelorganisme laat een enorm experimenteel volume toe, wat de kans op snelle wetenschappelijke vooruitgang sterk vergroot.
Meer info kan je vinden op de labwebsite.
Betrokken onderzoekers
- Bart Braeckman
- Sven Bulterijs
- Ping Wu