BIOKLOK: De impact van uithoudingstraining op de epigenetische leeftijd
In dit pilootproject zullen we de epigenetische biologische leeftijd meten voor en na een 6-maanden fysiek trainingsprogramma met de fiets. We zijn op zoek naar vrijwilligers (35-65 jaar) die hun fysieke fitheid wensen te verbeteren. Gezien de doelstelling van de studie, rekruteren we vooral mensen waarvan we een duidelijke verbetering van het uithoudingsvermogen verwachten. De volledige begeleiding en testen zijn gratis. Als je interesse hebt om deel te nemen, kan je je kandidaat stellen tot 24 Maart 2023. De selectie start pas na 24 Maart en we bellen de geselecteerde kandidaten op tegen 31 Maart.
Chronologische leeftijd versus biologische leeftijd
Wetenschappers zijn op zoek naar manieren om de “biologische leeftijd” van een individu correct in te schatten. Onze chronologische leeftijd is het aantal jaren dat sinds onze geboorte is verstreken. Onze biologische leeftijd zegt iets over hoe gezond we verouderen, en dat wordt bepaald door onze levensstijl, onze genen en de omgeving (denk aan luchtvervuiling). Strikt genomen voorspelt je biologische leeftijd je resterende gezondheids- en levensduur. Tot voor kort bestond er geen goede methode om de algemene biologische leeftijd te meten. Met behulp van allerlei fysieke testen, bloedwaarden, scans, enzoverder kun je veel leren over je gezondheidsstatus, en bijvoorbeeld het risico op het ontwikkelen van een ziekte te weten komen. Maar over het tempo van veroudering, je resterende gezondheids- en levensduur en de relatie met mentaal welbevinden zegt dat weinig.
Epigenetische leeftijd als methode om biologische leeftijd te meten?
De epigenetische leeftijd is gerelateerd aan een laagje bovenop je DNA, de epigenetica, die de werking van je DNA in goede banen leidt. Bij het ouder worden wordt die epigenetische laag langzaam verstoord, wat kan worden gemeten als de “epigenetische leeftijd”. Er werd reeds aangetoond dat de epigenetische leeftijd een goede inschatting biedt op het risico op verouderingsziekten.
In deze pilootstudie willen we te weten komen of we onze epigenetische leeftijd kunnen terugdraaien door fysiek fitter te worden.
Het blijft echter onduidelijk of dergelijke epigenetische klok ook voldoende sensitief is om de impact van korte termijn aanpassingen aan de levensstijl te detecteren. Door de biologische leeftijd voor en na een uithoudingstrainingstraject van 6 maanden te testen (in samenwerking met Energy Lab), wensen we te evalueren of de epigenetische leeftijd inderdaad door een relatief kortstondige, intensieve levensstijlaanpassing kan worden beïnvloed. Idealiter kan de epigenetische leeftijd dan in de toekomst verder worden gebruikt om op een eenvoudige manier het effect van meer gerichte levensstijlaanpassingen of therapieën op biologische veroudering na te gaan.
Wie zijn wij?
Deze pilootstudie wordt uitgevoerd door de Universiteit Gent (verwerkingsverantwoordelijke), in samenwerking met Energy Lab en H42, die respectievelijk de coaching van de uithoudingstraining en de epigenetische testen zullen uitvoeren.
Wat betekent deelname, en wat zal er gemeten worden?
De interventie bestaat uit een fietstraining van 6 maanden, waarbij trainingsduur en load systematisch wordt opgedreven naargelang de persoonlijke basisconditie. Wekelijks is er online contact met de Energy Lab coach die de trainingsdata analyseert en bijstuurt. Tijdens de interventie zullen deelnemers ook een Garmin smartwatch dragen die een aantal basiskarakteristieken meet (zoals slaapgedrag en fysieke activiteit).
Verder worden er 3 grote testdagen georganiseerd, namelijk bij aanvang van de uithoudingstraining, halfweg de uithoudingstraining en op het einde van de uithoudingstraining.
Testen onder leiding van Energy Lab: 1) preventief sportmedisch onderzoek door een sportarts (om te bepalen of je veilig kan sporten), 2) een conditietest op een fiets (om je basisconditie te bepalen), 3) een DXA-scan (om je lichaamssamenstelling te bepalen), 4) het ontvangen van een Garmin smartwatch (om je trainingen op te volgen).
Testen onder leiding van UGent onderzoekers: 1) vaatwandstijfheid (een inschatting van je vasculaire leeftijd), 2) hartslagvariabiliteit (geeft een inschatting van het aanpassingsvermogen aan stress), 3) baroreceptorsensitiviteit (cruciaal voor de controle van bloeddruk op korte termijn), 4) 45 min-durende vragenlijsten (over de algemene fysieke en mentale gezondheid, over je voedingspatroon, vragen m.b.t stress-gerelateerde klachten en emotieregulatie en een peiling naar medicatie gebruik), 5) een bloedafname voor de epigenetische klok.
Wat verwachten we als je deelneemt?
We verwachten engagement gedurende 6 maanden en aanwezigheid op de testdagen. Dit is een unieke kans qua testing en begeleiding gedurende 6 maanden, maar ook een intensief traject waarbij je best jouw omgeving inlicht over jouw uitdaging. Gezien de aard van de training, namelijk een fietstraining, beschik je best over een sportieve fiets of leen je een sportieve fiets van iemand gedurende 6 maanden.
Het trainingsschema wordt samen met de coach besproken, maar we mikken op 3 trainingsmomenten per week. Eén van deze trainingsmomenten plannen we meestal in het weekend als een langere training (2 tot 4u naar einde van het trainingsprogramma). De andere trainingsmomenten zijn relatief kort 45’ tot max 1u30. De trainingsschema’s worden zo maximaal mogelijk op uw eigen mogelijkheden afgestemd.
Welke gegevens zullen er van jou verzameld worden?
Wanneer je geselecteerd wordt en/of je kandidaat stelt om deel te nemen aan de studie, zullen er (persoons)gegevens verzameld en verwerkt worden voor het doel van de klinische studie zoals je naam, emailadres, ... alsook gegevens mbt bovenstaande testen.
Alle informatie die tijdens deze pilootstudie door UGent verzameld wordt, zal gepseudonimiseerd worden (enkel de arts-onderzoeker, en zijn back-up, zullen uw gegevens kunnen linken naar uw persoonlijke gegevens door middel van een code). Vertrouwelijkheid van uw gegevens wordt steeds gegarandeerd.
Deze verwerking van gegevens is noodzakelijk voor de vervulling van een taak in het algemeen belang volgens artikel 6, paragraaf 1 (e) en is noodzakelijk met het oog op wetenschappelijk onderzoek volgens artikel 9, paragraaf 2 (j) van de Algemene Verordening Gegevensbescherming.
Waar en wanneer gaat de studie door?
De testdagen worden georganiseerd in Energy Lab te Gent. De eerste testdag wordt georganiseerd op vrijdag 21 of zaterdag 22 april, de tweede testdag op vrijdag 4 of zaterdag 5 augustus en de derde testdag op vrijdag 27 of zaterdag 28 oktober. Na de eerste testdag start het 6-maanden trainingsschema.
Toekomstige plannen
We wensen met deze pilootstudie over te gaan tot een grootschalige evaluatie en gebruik van de epigenetische klok, daarom willen we via deze “proof of concept” studie al een eerste inschatting te maken van de bruikbaarheid van de epigenetische klok. Bovendien kunnen we op deze wijze al een aantal nieuwe hypotheses genereren, en zal deze pilootstudie bijdragen tot een optimaal design (bv. rond powercalculatie) van toekomstige projecten.
Meer gedetailleerde info over de pilootstudie
Klik hier voor de uitgebreide informatiebrief
Gelieve deze informatie goed door te nemen alvorens je kandidaat te stellen.
Bij vragen over de pilootstudie, contacteer de coördinator van het project, Sanne Stegen (sanne.stegen@ugent.be of 0485 50 70 82).
Bij vragen over de bescherming van uw persoonsgegevens, kunt u terecht bij de Data Protection Officer Hanne Elsen, privacy@ugent.be